Hàng tạm nhập tái xuất: Phải siết chặt công tác quản lý

Thời gian gần đây, trước thực trạng tồn đọng hàng tạm nhập tái xuất (TNTX) tại các Khu kinh tế cửa khẩu đã làm nhiều cấp quản lý lo ngại, nhất là các vấn đề liên quan đến môi trường. Thực tế hoạt động TNTX đang có những vấn đề nổi cộm, nếu không có giải pháp, hoạt động không có hiệu quả thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến thu ngân sách.

Bốc xếp container hàng TNTX tại cảng Hoàng Tiến (Móng Cái).

Vừa qua, theo thống kê từ Cục Hải quan Quảng Ninh cho thấy, tại các Khu kinh tế cửa khẩu của tỉnh mà tập trung nhiều nhất là Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái có khoảng 1.000 lô hàng quá 180 ngày tạm nhập nhưng chưa thực hiện thủ tục tái xuất đi nước thứ 3. Nguyên nhân chủ yếu là do phía nước ngoài tạm dừng nhập khẩu các mặt hàng này. Điều này đã gây nhiều lo lắng cho các cấp, ngành quản lý vì với lượng hàng hoá ách tắc nhiều tại cửa khẩu như vậy sẽ dẫn đến nguy cơ ô nhiễm môi trường do các container hàng đông lạnh bị phân huỷ do không được bảo quản trong các điều kiện tốt. Bên cạnh đó, cũng có nhiều ý kiến lo ngại việc hàng hoá không tái xuất được, tồn đọng nhiều sẽ bị các đối tượng lợi dụng để thẩm lậu vào thị trường trong nước. Theo quy định quốc tế hoạt động TNTX phải được chứng từ hoá để Nhà nước quản lý, nhưng hiện nay trong quy định của Nhà nước thì chỉ cần một hoạt động cần chứng từ là tạm nhập còn tái xuất thì không cần. Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng chính sách quản lý về hoạt động tạm nhập tái xuất của Nhà nước còn chưa chặt chẽ dẫn đến sự lợi dụng làm ẩu của một số doanh nghiệp là do không quy định điều kiện kinh doanh cụ thể đối với hoạt động này như phải có đội ngũ, phương tiện, có kho tàng hợp lý, có điều kiện về vốn, hạ tầng kinh tế khác… giống như thông lệ quốc tế.

Trao đổi về vấn đề này, ông Dương Văn Cơ, Chủ tịch UBND thành phố Móng Cái cho biết: Những tháng đầu năm 2012, tình hình xuất nhập khẩu trên địa bàn thành phố vẫn tiếp tục gặp khó khăn do các chính sách tăng cường quản lý trên toàn tuyến biên giới của phía Trung Quốc, trong đó tập trung chủ yếu vào loại hình TNTX, KNQ. Tuy nhiên, từ ngày 11-8 đến nay phía Trung Quốc đã nới lỏng việc nhập hàng hoá đối với các mặt hàng TNTX nên hàng hoá đã tái xuất được trở lại, tuy nhiên, số lượng không lớn và thời gian phụ thuộc vào phía đối tác Trung Quốc. Từ ngày 10-8 đến nay, trung bình mỗi ngày xuất được 110 container, trong đó 50 container hàng đông lạnh.

Khi bàn về hoạt động TNTX thì cũng có nhiều ý kiến trái chiều, nhưng phần lớn các ý kiến đều cho rằng: Cần tiếp tục cho kinh doanh loại hình TNTX hàng hoá vì đây là lợi thế quốc gia mà không phải đất nước nào cũng có được. Tuy nhiên, để hoạt động kinh doanh dịch vụ TNTX phát huy hiệu quả và tránh các hiện tượng thẩm lậu gây ảnh hưởng tới thị trường nội địa thì cần phải xem xét và điều chỉnh các chính sách, các quy định của Nhà nước trong lĩnh vực này cho phù hợp hơn. Hiện nay, theo quy định của Bộ Tài chính thì thời gian tạm nhập tái xuất được quy định là 180 ngày được xem là khá "mở" cho những doanh nghiệp. Tuy nhiên, tại các cuộc họp liên quan đến công tác quản lý Nhà nước về hoạt động này đã có nhiều ý kiến cho rằng cần phải giảm bớt thời gian lưu kho tại Việt Nam có thể là từ 90 đến 120 ngày là hợp lý. Bên cạnh đó, nhiều giải pháp được đề xuất dựa trên thông lệ quốc tế và giám sát chặt hơn đối với doanh nghiệp như: Đề nghị những mặt hàng thế giới cấm thì chúng ta cũng cấm, đưa các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này vào kinh doanh có điều kiện. Đặc biệt trước hiện tượng thẩm lậu xăng dầu vào thị trường nội địa, gây thất thu ngân sách Nhà nước, Bộ Công thương đã có văn bản chính thức tạm dừng hoạt động tạm nhập tái xuất xăng dầu qua đường biển từ ngày 15-8 vừa qua. Theo đó, Khu chuyển tải Vạn Gia thuộc Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái cũng đã phải dừng hoạt động này. Được biết, hiện nay Bộ Tài chính, Bộ Công thương đang rà soát các quy định, chính sách về tạm nhập tái xuất, trong đó có Nghị định 12 của Chính phủ ban hành năm 2006 và một số văn bản có liên quan. Theo đó, các doanh nghiệp kinh doanh TNTX phải đáp ứng đủ các điều kiện cụ thể về vốn, kho bãi, nhân lực… mới được kinh doanh tạm nhập tái xuất…

Thanh Phong