Lúng túng trong tìm giải pháp

Dự án đầu tư nâng cấp đường từ ngã ba Trà Cổ – Bình Ngọc đi Mũi Ngọc (Móng Cái) là một trong những dự án trọng điểm của TP Móng Cái trong năm 2012 và đang được nỗ lực đẩy nhanh tiến độ thi công. Tuy nhiên, công tác giải phóng mặt bằng (GPMB) còn nhiều khó khăn làm ảnh hưởng đến tiến độ chung của công trình. Việc tập trung cho giải phóng mặt bằng đang là một trong những ưu tiên hàng đầu của dự án.

Có thể thấy tuyến đường này có tầm quan trọng đặc biệt trong mạng lưới giao thông của TP Móng Cái, kết nối giữa các phường Trà Cổ, Bình Ngọc và hai xã đảo Vĩnh Trung, Vĩnh Thực với toàn thành phố. Dự án được UBND tỉnh phê duyệt theo Quyết định 1423/QĐ-UBND ngày 18-5-2010 với tổng mức đầu tư khoảng 143 tỷ đồng, trong đó kinh phí bồi thường, hỗ trợ GPMB là 62 tỷ đồng. Dự án có chiều dài tuyến là 7,57km với điểm đầu từ ngã ba Trà Cổ – Bình Ngọc đến điểm cuối là Mũi Ngọc (phường Bình Ngọc). Với phương châm có mặt bằng đến đâu triển khai thi công đến đó, gói thầu xây lắp đã chính thức được triển khai thi công từ nhiều tháng nay. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại nhà thầu đang phải dừng thi công do không có mặt bằng.

Một đoạn tuyến đường từ ngã ba Trà Cổ – Bình Ngọc đi Mũi Ngọc (Móng Cái).

Theo báo cáo của Trung tâm Phát triển quỹ đất TP Móng Cái và Ban Quản lý Dự án công trình TP Móng Cái (2 đơn vị thực hiện GPMB dự án), đến hết tháng 8, hai đơn vị này cũng mới chỉ bàn giao hơn 870m chiều dài cho đơn vị thi công với 32 hộ dân có phần đất được giải phóng trong tổng số 275 hộ. Đồng thời đã lập thêm được 21 phương án bồi thường đối với những hộ có ranh giới sử dụng đất rõ ràng. Tổng số phương án bồi thường đến thời điểm này đạt 19,6%. Hai đơn vị này cũng cho biết, khó khăn vướng mắc cơ bản trong công tác GPMB tại dự án đó chính là sự lập lờ trong việc xác định nguồn gốc đất. Tại báo cáo ngày 31-7-2012 của tổ công tác kiểm tra của UBND TP Móng Cái cũng đã xác định, có 71 hộ trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) có ghi "đất hành lang an toàn giao thông", "đất hành lang lưới điện" và "đất tạm giao" trong khi đó các cơ quan chức năng chưa hề có thông báo, cắm mốc chỉ giới hành lang lưu không bảo vệ công trình giao thông đường bộ và đường điện. Đây là lý do khiến nhiều người cho rằng, việc ghi các thông tin nêu trên trong GCNQSDĐ là không có cơ sở và không đúng với quy định của pháp luật. Thêm vào đó hiện trạng trên phần đất này đã được các hộ dân xây dựng công trình kiến trúc nhà ở, bếp, tường rào hoặc trồng cây vào trước thời điểm hợp thức hoá đất ở. Thành thử việc tháo gỡ các vướng mắc trong GPMB càng trở nên khó khăn hơn.

Bên cạnh đó, tổ kiểm tra của UBND TP Móng Cái cũng xác định được 91 hộ có diện tích đất bị thu hồi không nằm trong GCNQSDĐ nhưng thực tế đang được các hộ sử dụng. Và việc này được cho rằng có lỗi trong quá trình lập hồ sơ hợp thức hoá đất ở đối với các hộ dân của Hội đồng đăng ký đất đai của phường Bình Ngọc khi đã thực hiện việc kẻ vẽ, đo đạc, xác định ranh giới, mốc giới, vị trí thửa đất và vị trí các công trình kiến trúc không đúng với hiện trạng sử dụng. Điển hình là trường hợp hộ ông Nguyễn Văn Cầu tại khu 3 phường Bình Ngọc. Gia đình ông Cầu có tổng diện tích là 1.000m2 đất thổ cư và được xác định là có nguồn gốc từ năm 1966. Tuy nhiên, trong quá trình làm GCNQSDĐ, toàn bộ diện tích đất bám mặt đường với chiều sâu từ tim đường là 15m của gia đình ông "bỗng dưng" bị Hội đồng đăng ký đất phường Bình Ngọc và các cơ quan chức năng TP Móng Cái coi là đất lộ giới; số diện tích nằm trong sổ đỏ chỉ còn lại khoảng 360m2. Ông Cầu cho biết: "Chúng tôi sẵn sàng ủng hộ công tác GPMB để dự án sớm được triển khai. Tuy nhiên, nếu chỉ căn cứ vào diện tích và các nội dung ghi trên GCNQSDĐ sẽ thiếu căn cứ pháp lý và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi hợp pháp của người dân". Giải quyết các vấn đề vướng mắc GPMB tại dự án này, ông Lê Đức Tâm, Chủ tịch UBND phường Bình Ngọc cho biết, phường Bình Ngọc đang cùng với các cơ quan chức năng của thành phố tích cực đẩy nhanh tiến độ xác nhận nguồn gốc, thời điểm đất được sử dụng theo mục đích hiện trạng. Bên cạnh đó, phường Bình Ngọc đã tham mưu cho TP Móng Cái thu hồi toàn bộ GCNQSDĐ của các hộ dân thuộc diện GPMB và tiến hành bồi thường đối với diện tích đất nằm trong phần GPMB. Số diện tích đất còn lại sau khi thực hiện GPMB sẽ cấp lại GCNQSDĐ theo hiện trạng mới. Tuy nhiên, giải pháp nêu trên của UBND phường Bình Ngọc chưa được các cơ quan chức năng của TP Móng Cái thống nhất. Điều đó cũng có nghĩa là sự lúng túng trong việc tìm giải pháp tháo gỡ các vướng mắc đối với GPMB tại dự án này vẫn đang là một thực tế.

Chậm GPMB sẽ kéo theo trên 60 tỷ đồng dành cho hỗ trợ, bồi thường GPMB của dự án không thể giải ngân được. Và khi đó, toàn bộ kinh phí này có thể được điều chuyển sang dự án, công trình khác có tính cấp bách hơn hoặc có thể bị tỉnh thu hồi để điều chuyển cho địa phương khác. Như vậy, việc cải tạo, nâng cấp tuyến đường này sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều.

Bá Khang