Nhìn lại mô hình HTX ở TX Quảng Yên: Nhiều nhưng chưa mạnh

HTX Hải Yên – một điểm sáng toàn diện

Được thành lập từ năm 1989 và chính thức chuyển đổi theo Luật HTX (2003) từ năm 2005, đến nay HTX Hải Yên (TX Quảng Yên) đã thu hút 1.139 xã viên và 401 hộ sản xuất. Nhằm nâng cao năng suất lao động, phát triển sản xuất, HTX còn thành lập tổ làm đất bằng máy, phục vụ kịp thời mùa vụ, bảo đảm đất cấy lúa đúng kỹ thuật. Với 91ha ruộng, do làm đất bằng máy và áp dụng kỹ thuật gieo thẳng, HTX tiết kiệm được hơn 1,3 tỷ đồng/năm, năng suất đạt từ 72-75 tạ/ha/vụ, tăng 13% so với kỹ thuật làm đất và cấy lúa kiểu cũ, đạt năng suất cao nhất so với các HTX nông nghiệp trong tỉnh.

Đặc biệt, để đạt được năng suất cao, 3 năm qua, HTX đã đầu tư trên 4,5 tỷ đồng kiên cố hoá kênh mương nội đồng (trên 90% kênh mương được kiên cố hoá) và bê tông hoá đường liên thôn, đường nội đồng. Trong lĩnh vực nuôi trồng thuỷ – hải sản, HTX đã thực hiện nuôi quảng canh khoán quản theo hợp đồng bằng hình thức đấu thầu. Bên cạnh những chính sách khuyến khích động viên chủ đầm kịp thời, HTX còn đầu tư xây dựng một số công trình thiết yếu như hỗ trợ xây nhà kiên cố cho chủ đầm trông coi đầm, hỗ trợ xây dựng hệ thống cống máng… Hàng năm, HTX thu lãi từ nuôi trồng thuỷ sản đạt gần 2,6 tỷ đồng/năm.

Tham quan và học tập mô hình cánh đồng lúa năng suất cao của HTX Hải Yên.

Từ hiệu quả sản xuất nông – ngư nghiệp, HTX có điều kiện tái đầu tư cho sản xuất, nâng cao mức sống xã viên, tham gia đóng góp xây dựng các công trình trường học, trạm y tế xã.

"bức tranh" tổng thể

Hiện Quảng Yên có 29 HTX, trong đó có 24 HTX nông – ngư nghiệp, 2 HTX thương mại, 2 HTX dịch vụ, 1 HTX vận tải. Các HTX nông nghiệp cung cấp các dịch vụ mang tính hỗ trợ cho các thành viên của mình, đảm nhận các dịch vụ đầu vào của sản xuất nông nghiệp. Đồng thời các HTX còn làm nhiệm vụ tư vấn, hỗ trợ chuyển giao kỹ thuật, công nghệ mới, hỗ trợ cung cấp các dịch vụ tài chính vốn vay, bảo hiểm; cung cấp các dịch vụ khác như làm đất, cung cấp máy nông nghiệp, dụng cụ lao động, vật tư chuồng trại, vệ sinh môi trường… Các HTX đang hoạt động hiệu quả đã góp phần hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm. Hàng năm lợi nhuận trung bình của 1 HTX từ 500-600 triệu đồng/năm.

Để khuyến khích các HTX phát triển, TX Quảng Yên đã triển khai hàng loạt các chính sách, cơ chế hỗ trợ. Ngoài hỗ trợ vốn, trợ giá về giống và chuyển giao khoa học công nghệ, thị xã còn thường xuyên chuyển giao các giống mới có năng suất, chất lượng cao cho xã viên các HTX. Đặc biệt để hình thành vùng sản xuất chuyên canh rau, vùng chuyên canh sản xuất lúa đặc sản có giá trị kinh tế cao, thị xã đã thực hiện hỗ trợ 80% giá trị xây lắp thực hiện đối với xây dựng kênh mương thuỷ lợi loại 3, hỗ trợ 50% giá giống lúa mới, 70% giá giống rau mới. Khuyến khích phát triển các dự án chăn nuôi tập trung xa khu dân cư, thị xã còn thực hiện hỗ trợ 30% kinh phí giải phóng mặt bằng. Phát huy lợi thế địa phương trong việc nuôi trồng thuỷ sản, thị xã cũng thực hiện hỗ trợ 50% giá giống thuỷ sản được sản xuất trên địa bàn, 100% chi phí kiểm dịch giống và tiêu huỷ giống bố mẹ nhiễm bệnh. Ngoài ra, thị xã cũng thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX.

Ông Đinh Đức Thành, Trưởng Phòng Kinh tế TX Quảng Yên cho biết: Bên cạnh số HTX trên địa bàn đã có bước đổi mới, sáng tạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh vẫn còn HTX hoạt động kém hiệu quả đặc biệt là trong giai đoạn khó khăn hiện nay. Trong lĩnh vực nông – ngư nghiệp, thuỷ sản, trên địa bàn thị xã hiện chỉ có 13 HTX hoạt động thường xuyên và có doanh thu ổn định và 11 HTX trong tình trạng nằm im không hoạt động. Nhiều HTX quy mô nhỏ, thiếu vốn, tài sản ít, khả năng cạnh tranh thấp, chậm đổi mới, năng lực nội tại của các HTX còn yếu, việc vay vốn tại các ngân hàng gặp nhiều khó khăn trở ngại. Điều này cũng lý giải tại sao hoạt động sản xuất kinh doanh trong các HTX còn nhỏ bé, sức cạnh tranh thấp, tính bền vững chưa cao. Đội ngũ cán bộ quản lý HTX còn hạn chế về trình độ chủ yếu điều hành hoạt động theo kinh nghiệm thực tế, không được đào tạo bài bản. Tư tưởng nhận thức của xã viên còn trông chờ và ỷ lại. Điểm yếu của các HTX nông nghiệp hiện nay là chưa huy động được xã viên tham gia các hoạt động dịch vụ. Vì thế chưa huy động được nguồn vốn trong xã viên nên hoạt động dịch vụ của HTX còn đơn điệu. Không ít HTX mới chỉ làm được dịch vụ đầu vào, còn bỏ trống khâu chế biến, tiêu thụ sản phẩm, cung cấp tín dụng cho xã viên, chưa mạnh dạn thực hiện liên doanh, liên kết để mở thêm nhiều ngành nghề mới… Nhiều HTX còn chưa được hưởng lợi từ những chính sách của Nhà nước. Do đó, cần có sự quan tâm hơn nữa và sự chung tay của cả hệ thống chính trị để kinh tế tập thể mà điển hình là HTX có thể phát triển bền vững.

Cao Quỳnh