CLB Xanh trong lòng khu bảo tồn thiên nhiên

Mô hình CLB trong các trường học hiện nay là khá phổ biến và cũng không phải là mới nhưng CLB Xanh mà ở đó, các thành viên đều có chung một mục đích, mục tiêu, lý tưởng góp tiếng nói bảo vệ màu xanh của rừng trong Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn – Kỳ Thượng (Hoành Bồ) thì mới chỉ có duy nhất Trường Tiểu học, THCS Đồng Sơn thành lập được. Đây cũng là một cách làm cần được nhân rộng để nâng cao ý thức của cộng đồng trong việc bảo vệ, giữ gìn môi trường sống.   

Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn – Kỳ Thượng có diện tích 15.637ha. Vùng đệm, vùng lõi của Khu bảo tồn nằm trên đất của 5 xã của huyện Hoành Bồ là Đồng Sơn, Kỳ Thượng, Vũ Oai, Đồng Lâm, Hoà Bình. Đến nay, số hộ dân của 5 xã sống trong vùng đệm, vùng lõi của Khu bảo tồn gần 1.400 hộ; trong đó, 139 hộ sống ở vùng lõi, chủ yếu người Dao chiếm 49,5%, còn lại là người Kinh, Sán Dìu, Hoa và họ đã được cấp quyền sử dụng đất từ trước khi Khu bảo tồn được thành lập vào tháng 5-2002. Nhiều năm trước, tỷ lệ hộ nghèo ở đây luôn chiếm khoảng 40%. Đa phần họ làm nghề tự do, nhiều người trước đó kiếm sống bằng nghề săn bắn thú, khai thác tre gỗ và các loại cây về làm thuốc v.v.. Khi Khu bảo tồn được thành lập, các hoạt động gây hại cho rừng của họ bị cấm, khiến không ít hộ phản đối gay gắt. Vậy nên bảo vệ tốt các cánh rừng luôn là bài toán khó trong khi lực lượng cán bộ Khu bảo tồn mỏng, diện tích rộng, khó đi.

Các thành viên CLB Xanh cùng các cán bộ Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn – Kỳ Thượng trồng 1.000 cây xanh bảo vệ môi trường trong lễ ra mắt.

Các cán bộ kiểm lâm Khu bảo tồn đã đề cao công tác tuyên truyền nâng cao ý thức người dân bảo vệ rừng. Họ còn tranh thủ được sự vào cuộc của các xã nằm trong khu vực vùng lõi, vùng đệm để làm tốt công tác bảo tồn, như: phối hợp với cán bộ các xã vận động người dân chuyển đổi ngành nghề, giúp họ vay vốn hoặc tham gia các lớp tập huấn về nuôi trồng cây con nâng cao đời sống. Gần đây nhất, cán bộ kiểm lâm Khu bảo tồn đã phối hợp với Phòng GD – ĐT huyện Hoành Bồ đã ra mắt mô hình CLB Xanh tại Trường Tiểu học và THCS Đồng Sơn (tháng 12-2012). Quỹ chi cho hoạt động của CLB ban đầu được lấy từ nguồn hỗ trợ của Dự án VCF (Quỹ bảo tồn Việt Nam). Thầy giáo Hồ Đức Hải, Hiệu phó nhà trường, kiêm Chủ nhiệm CLB Xanh cho biết: "CLB chúng tôi hiện có 35 thành viên, gồm 5 thầy cô giáo, 30 học sinh sống rải rác ở các thôn, khe, bản xã Đồng Sơn. Chúng tôi hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện và chịu sự quản lý của Ban giám hiệu Trường Tiểu học và THCS Đồng Sơn, dưới sự giám sát của Ban quản lý Khu bảo tồn". Theo đó, CLB đã xây dựng thời gian hoạt động ít nhất 1 tháng/lần. Các thành viên của CLB được tham gia vào các hoạt động tình nguyện do CLB tổ chức như: hoạt động văn hoá thể thao, du lịch tình nguyện và được khen thưởng khi tham gia hoạt động tốt, được giúp đỡ khi khó khăn. Bên cạnh đó, CLB cũng có các biện pháp kỷ luật và khai trừ những thành viên có các việc làm sai trái ảnh hưởng đến CLB nhất là ảnh hưởng đến công tác bảo vệ rừng.

Ngay từ tháng 11 để chuẩn bị cho lễ ra mắt CLB Xanh, Trường Tiểu học và THCS Đồng Sơn đã tổ chức tuyên truyền về công tác bảo vệ rừng trong cán bộ học sinh nhà trường. Nhờ vậy, ngay sau khi ra mắt, hoạt động của CLB đã sớm đi vào nền nếp. Các thành viên CLB đã phối hợp với cán bộ kiểm lâm Khu bảo tồn trồng được 1.000 cây keo, bàng, phượng trong khuôn viên nhà trường và 8 điểm trường học của trường ở các thôn, khe, bản xã Đồng Sơn. Em Đặng Thị Huệ, học sinh lớp 9A1, Trường Tiểu học và THCS Đồng Sơn, thành viên CLB Xanh cho biết: "Em rất yêu rừng, nhưng thú thật trước đây em cũng không biết với những người trẻ tuổi như em thì phải bảo vệ rừng như thế nào mới hiệu quả. Khi nhắc nhở người lớn về điều này lại còn bị mắng là "Trứng khôn hơn vịt". Từ khi tham gia CLB, chúng em đã được giáo dục cách bảo vệ rừng, lại có thêm rất nhiều người cùng quan điểm ủng hộ nên chắc chắn rừng sẽ được bảo vệ và giữ gìn tốt hơn".  

Buổi hoạt động tuyên truyền đầu tiên của các thành viên CLB thật sôi động. Đó là đêm liên hoan văn nghệ có nhiều tiểu phẩm vui với các thông điệp về vai trò của việc bảo vệ rừng. Chứng kiến buổi tuyên truyền, ông Phùn Tắc Cáy, xã Đồng Lâm (Hoành Bồ) thổ lộ: "Trước đây, tôi không thấy tác hại của phá rừng, nên không ủng hộ cán bộ đến tuyên truyền. Bây giờ tôi nghĩ khác rồi, không có rừng giữ nước gây hạn hán, lúa ngô mất mùa còn khổ hơn, rừng còn cản bão lũ không làm đổ nhà nữa".

Theo thầy giáo Hải, đến tháng 3-2013, Dự án VFC sẽ không còn kinh phí để hỗ trợ hoạt động của CLB Xanh nhưng nhà trường sẽ vẫn tiếp tục triển khai hoạt động này. Nhà trường sẽ tự cân đối để có kinh phí chi cho hoạt động của CLB. Còn ông Trần Đức Nhuận, Phó giám đốc Khu bảo tồn thiên nhiên Đồng Sơn – Kỳ Thượng khẳng định: "CLB Xanh được thành lập ở Trường Tiểu học và THCS Đồng Sơn là mô hình điểm. Sau khi hoạt động có hiệu quả chúng tôi sẽ tiếp tục đề xuất mở rộng mô hình để phát triển thêm nhiều các CLB như thế này ở các xã khác trong phạm vị vùng lõi và vùng đệm của Khu bảo tồn. Chính họ sẽ góp phần bảo vệ rừng hiệu quả nhất".

Công Thành