“Đêm cuối cùng ở Ngoạ Vân” của Uông Triều

Uông Triều (tên thật là Nguyễn Xuân Ban), là nhà văn thuộc thế hệ 7x. Anh từng là giáo viên dạy tiếng Anh ở huyện Đông Triều, nay đã chuyển về công tác tại Tạp chí Văn nghệ Quân đội và là cộng tác viên rất quen thuộc với bạn đọc của báo Quảng Ninh Cuối tuần. "Đêm cuối cùng ở Ngoạ Vân" là tập truyện ngắn mới nhất của anh, gồm 12 truyện ngắn được sáng tác trong vài năm gần đây; một nửa trong số đó có đề tài lịch sử – thể loại có thể nói là kén cả người đọc lẫn người viết.

Tuy nhiên, Uông Triều có cách tư duy và xử lý những câu chuyện lịch sử theo một cách riêng, thổi vào nó một màu sắc mới khiến câu chuyện trở nên gần gũi, sống động và có sức hấp dẫn. Đó là những Đêm cuối cùng ở Ngoạ Vân, Kiếm sắc và hoa đào, Bạch Đằng hải khẩu, Nàng Điểm Bích, Người con gái Yên Tử, Nước mắt sông Cầm… Lịch sử như những lớp trầm tích ngàn năm chưa bao giờ mất đi, nhưng mượn chuyện xưa tích cũ để nói chuyện nay lại là một việc khó. Bởi tâm ý của tiền nhân, những bậc quân vương, tướng lĩnh như Trần Nhân Tông, Hưng Đạo Vương, Lê Chân… lẫn kẻ phàm phu đều nhuốm màu sương khói, thực hư qua thăng trầm, biến đổi của thời gian. Nhà văn chỉ kể lại chân thực, khách quan bằng giọng văn sáng, câu văn ngắn. Phần suy ngẫm khi đóng sách lại là của độc giả, bởi lịch sử luôn là những bài học quý giá.

Từng gắn bó với vùng đất miền Đông Bắc nên tác giả dành nhiều tình cảm cho nơi này. Từ Hạ Long, Bạch Đằng, Yên Tử… đều là các bối cảnh trong truyện. Có khi lấy chất liệu dân gian, truyền thuyết để nhắc lại tích xưa như Huyền thoại Hạ Long, Người con gái Yên Tử, Lời nguyền mỹ nhân, hay hiện thực mang chất truyền kỳ như Đêm rừng xanh, tác giả cho thấy sự đa dạng trong cách thể hiện những câu chuyện không mới vẫn có sức lôi cuốn người đọc bước vào thế giới riêng của anh. Tình sử bến Bạch Đằng là câu chuyện tình lãng mạn của nữ sĩ Hồ Xuân Hương. Truyện mà như không có cốt truyện. Nhưng lạ nhất là Đôi mắt Đông Hoàng – truyện kể về chiến tranh ở Việt Nam thời Nhật chiếm đóng qua lời kể của cô cháu gái về ông của mình từng là binh sĩ tham chiến ở Việt Nam. Truyện có xuất xứ đặc biệt, khi nhà văn tham dự Tàu thanh niên Đông Nam Á cùng với Emi Morita và được cô kể lại. Một người sinh ra trong thời bình, chưa từng trải nghiệm sinh tử và có ký ức về chiến tranh, nhưng tác giả đã dựng lại một bầu không chí chiến tranh như những thước phim điện ảnh. Đặc quánh mùi thuốc súng. Gươm đao không hiểu tiếng người. Lạnh. U buồn. Im lặng trong chết chóc… Tất cả hiển hiện dưới ngòi bút của tác giả một cách sống động, với vết thương sâu trong tâm hồn không bao giờ khoả lấp được…

Tú Anh