Gỡ khó cho doanh nghiệp: Không chỉ là vốn

Theo báo cáo đánh giá hoạt động của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Chi nhánh Quảng Ninh, trong 3 tháng trở lại đây, mức tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng trên địa bàn rất khả quan. Điều này tiếp tục giúp cho các ngân hàng đẩy mạnh dòng vốn cho vay đến với doanh nghiệp (DN).

Tăng cường các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp

Có thể thấy trong thời gian qua, khối ngân hàng trên địa bàn đã vào cuộc rất tích cực trong việc thực hiện các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Cụ thể, từ trung tuần tháng 7-2012, hầu hết ngân hàng đã giảm lãi suất đối với các khoản nợ cũ có lãi suất trên 15%/năm về tối đa 15%/năm và thực hiện nghiêm túc trần lãi suất cho vay ngắn hạn đối với 4 lĩnh vực ưu tiên. Tính đến hết tháng 8, doanh số cho vay của các ngân hàng trên địa bàn đạt 8.800 tỷ đồng, tăng 3,7% so với tháng 7. Trong đó cho vay ngắn hạn đạt 6.900 tỷ đồng, tăng 2% so với tháng 7; cho vay trung và dài hạn đạt 1.900 tỷ đồng, tăng 10%. Tổng dư nợ vốn tín dụng 54.400 tỷ đồng, tăng 6,1% so với 31-12-2011.

Một động thái của các ngân hàng đang được DN đánh giá cao về tính hiệu quả cũng như khả năng hỗ trợ hoạt động đó là việc chủ động rà soát, đánh giá lại khả năng trả nợ của khách hàng vay; tiến hành phân loại nợ để thực hiện các biện pháp cơ cấu lại nợ vay như: Gia hạn nợ, giãn nợ, định lại kỳ hạn trả nợ, miễn, giảm lãi vay… Tính đến thời điểm này, các ngân hàng đã thực hiện cơ cấu lại nợ cho trên 122 DN với số nợ trên 1.664 tỷ đồng; giảm lãi suất của các khoản vay cũ về mức tối đa 15%/năm với dư nợ được giảm là 23.998 tỷ đồng (bằng 70% tổng số dư nợ cũ có mức lãi suất trên 15% của các ngân hàng đến 15-7-2012). Cùng với đó, nhiều ngân hàng cũng đang tiếp tục đưa ra các gói tín dụng cho vay ưu đãi dành riêng cho đối tượng DN nhằm giúp những đối tượng này có thể hấp thụ được với dòng vốn tốt hơn nữa.

Một góc phòng giao dịch của Vietinbank Quảng Ninh.

Cuối tháng 8 vừa qua, NHNN Việt Nam phối hợp với UBND tỉnh đã có cuộc đối thoại trực tiếp với các DN và các chi nhánh ngân hàng trên địa bàn nhằm tiếp tục tìm ra những giải pháp gỡ khó cho doanh nghiệp trong việc giải quyết nguồn vốn vay. Rất nhiều khó khăn vướng mắc của doanh nghiệp đã được đề cập và nhận được sự chia sẻ từ phía ngân hàng.

Rào cản của doanh nghiệp khi tiếp cận vốn

Có thể nói những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp của ngân hàng trong giai đoạn này là rất quan trọng và đã có những hiệu quả nhất định. Tuy nhiên, sơ bộ đánh giá qua hơn 2 tháng ngân hàng thực hiện hạ trần lãi suất huy động về quanh mốc tối đa 15%/năm, vẫn còn rất nhiều DN chưa thể tiếp cận được nguồn vốn vì nhiều nguyên nhân. Ông Nguyễn Hữu Thuỷ, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp trẻ Quảng Ninh cho biết: Hiện nay ngay trong Hiệp hội một số DN đang nợ quá hạn vài chục tỷ đồng và vẫn phải chấp nhận vay vốn với lãi suất trên 15%/năm. Thiếu vốn là tình trạng chung hiện nay của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, tuy nhiên để tiếp cận với lãi suất 12-13%/năm khó là do các doanh nghiệp không có tài sản thế chấp hoặc các tài sản thế chấp đã được thế chấp hết. Đó là chưa kể đến việc các DN nếu có vay được vốn cũng khó có thể hấp thụ được vì lượng hàng hoá tồn đọng lớn. Chỉ tính từ quý II đến nay, có những DN xuất khẩu tồn đọng tới 4.000 container hàng, trong đó có trên 1.000 container hàng đông lạnh không xuất được. Bên cạnh đó, một số DN đã bỏ ra hàng trăm tỷ đồng để đầu tư xây dựng các khu đô thị song vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận hay sổ đỏ nên muốn vay vốn của ngân hàng cũng không được.

Cũng qua tìm hiểu được biết, việc thực hiện cơ cấu lại nợ vay như: Gia hạn nợ, giãn nợ, định lại kỳ hạn trả nợ, miễn, giảm lãi vay, cho vay lãi suất ưu đãi dưới 12%… tại các ngân hàng vẫn còn ở phạm vi hẹp. Nguyên nhân do "lòng tin" của ngân hàng vào DN vẫn chưa được cải thiện. Đại diện lãnh đạo một NHTM khẳng định: Các ngân hàng hiện nay đều có xu hướng kiểm tra chặt chẽ hơn các điều kiện cho vay để hạn chế rủi ro và đảm bảo an toàn tín dụng. Nếu cho vay tràn lan mà không xác định được khả năng trả nợ của khách hàng thì chính ngân hàng cũng sẽ rơi vào tình trạng khó khăn không thể tháo gỡ. "Lòng tin" của ngân hàng đối với DN thể hiện ở năng lực hoạt động, khả năng trả nợ và tài sản thế chấp… Không có nhiều doanh nghiệp đạt được hết các tiêu chí này. Trong trên 7.000 doanh nghiệp đang hoạt động, nếu ngân hàng có thể giải quyết vốn vay đủ cho một nửa cũng đã là một sự cố gắng lớn trong giai đoạn suy thoái kinh tế như hiện nay.

Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, giai đoạn cuối năm 2012 và bước sang năm 2013 suy thoái kinh tế sẽ dần được khắc phục. Đây sẽ là thời điểm bước đệm cho các DN khôi phục sản xuất. Tuy nhiên, cái khó của các doanh nghiệp hiện nay không chỉ là khó về vốn mà còn liên quan đến tìm đơn hàng để tiêu thụ sản phẩm cũng như tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất. Nói cách khác, DN không chỉ cần có vốn ngân hàng mà rất cần những cơ chế chính sách phù hợp để vượt khó.  

Hồng Nhung

Ông Nguyễn Quang Mâu, Giám đốc Công ty Gạch ngói ốp lát Đông Triều: Năm 2012, nhu cầu vay vốn của doanh nghiệp là rất lớn nhưng chúng tôi không vay được  thêm nữa vì phần nợ năm 2011 vẫn còn khá nhiều. Đơn cử như trong năm 2011 chúng tôi vay khoảng 240 tỷ đồng tại Agribank Quảng Ninh và đã thực hiện trả 8 tỷ đồng tiền gốc và 26 tỷ đồng tiền lãi. Phần gốc và lãi còn lại hiện nay vẫn tiếp tục chi trả nhưng để được vay vốn mới thì các ngân hàng vẫn chưa giải quyết. Hàng hoá tồn đọng quá lớn, vốn không có, doanh nghiệp không thể mua chịu nguyên liệu đầu vào để tiếp tục sản xuất. Thiết nghĩ, đối với những doanh nghiệp còn khả năng phát triển và thực hiện việc chi trả lãi ngân hàng đúng hạn, các ngân hàng nên tập trung vốn nhiều hơn nhằm hỗ trợ giải quyết những khó khăn cho doanh nghiệp. Về phía tỉnh, doanh nghiệp cũng mong muốn tỉnh sẽ có những biện pháp thiết thực và hiệu quả nhằm giải quyết lượng hàng tồn kho.

Ông Phạm Văn Toàn, Giám đốc Công ty Đông Hải: Chúng tôi là DN hoạt động trong lĩnh vực bất động sản. Hiện các DN rất cần vốn để xây dựng cơ sở hạ tầng cho các dự án, tuy nhiên DN lại gặp không ít khó khăn khi vay vốn ngân hàng bởi chủ đầu tư dự án chưa có sổ đỏ thế chấp. Vay vốn ngân hàng để đầu tư cơ sở hạ tầng cho các dự án bất động sản ở khu vực thành phố đã khó thì vay vốn để xây dựng cơ sở hạ tầng cho các dự án ở khu vực nông thôn càng khó hơn rất nhiều vì không có tài sản thế chấp cho dù chỉ vay 200-300 tỷ đồng. Trong khi đó, nguồn vốn để xây dựng các nhà máy có thể gấp 6-7 lần các dự án xây dựng cơ sở hạ tầng ở nông thôn nhưng vẫn được vay dễ dàng hơn. Chúng tôi rất cần những cơ chế chính sách điều chỉnh để các ngân hàng cho doanh nghiệp vay vốn đầu tư cơ sở hạ tầng (khu đô thị, khu dân cư…) tại khu vực nông thôn. Bên cạnh đó, Chính phủ cũng cần có chính sách, văn bản hoặc giấy tờ cấp cho các chủ đầu tư, đảm bảo điều kiện pháp lý để DN có thể vay vốn của ngân hàng cũng là điều kiện đảm bảo để ngân hàng có thể cho doanh nghiệp vay vốn.

Ông Quán Văn Thính, Kế toán trưởng Tổng Công ty Đông Bắc: DN chúng tôi đang có quan hệ tín dụng với 10 ngân hàng và 1 tổ chức tài chính, với tổng vốn vay khoảng 3.300 tỷ đồng. Mặc dù NHNN đã điều chỉnh hạ lãi suất cho vay, tuy nhiên đến thời điểm này chúng tôi vẫn phải vay vốn tại một số ngân hàng với lãi suất tương đối cao, đối với một số các khoản nợ cũ chưa được giảm xuống 15%. Bên cạnh đó, các ngân hàng hiện chú trọng nhiều đến nguồn vốn vay ngắn hạn nên giải quyết hồ sơ thủ tục liên quan đến vốn trung và dài hạn khá hạn chế. Trong giai đoạn khó khăn như hiện nay, DN rất mong muốn được tiếp cận với vốn vay có lãi suất hợp lý hơn, thủ tục vay đơn giản hơn.

Ông Đoàn Thế Xuyên, Giám đốc Công ty TNHH Phúc Xuyên: Công ty chúng tôi hiện đang kinh doanh loại hình vận tải là xe buýt nên chúng tôi đã gặp rất nhiều khó khăn trong việc đầu tư tiếp cận vốn ngân hàng bởi hiệu quả kinh doanh chưa nhìn thấy trước. Thêm vào đó, tài sản thế chấp là xe buýt thì nhanh xuống giá bởi chịu ảnh hưởng từ các chính sách xuất nhập khẩu của Bộ Tài chính. Xe buýt sau khi sử dụng một thời gian, giá trị của mỗi chiếc xe giảm đi rất nhiều, điều đó khiến ngân hàng dè dặt cho vay vốn. Nếu được hỗ trợ nguồn vốn vay ưu đãi thì doanh nghiệp rất tin tưởng vào sự phát triển của loại hình kinh doanh này có thể đảm bảo trả lãi cho ngân hàng.

Cao Quỳnh