Những thách thức mới của Hải quan Quảng Ninh

Năm 2013, dự báo kinh tế thế giới tiếp tục có những diễn biến phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro, thương mại toàn cầu phục hồi chậm. Trong nước, kinh tế vẫn còn nhiều khó khăn, những yếu tố trên ảnh hưởng trực tiếp đến tình hình triển khai nhiệm vụ trọng tâm của Cục Hải quan Quảng Ninh năm 2013. Với quyết tâm thu đạt chỉ tiêu dự toán ngân sách được giao năm 2013 là 18.900 tỷ đồng và hạn chế ở mức thấp nhất phát sinh nợ mới, Hải quan Quảng Ninh đã phải nỗ lực thực hiện các giải pháp trọng tâm ngay từ đầu năm.

Thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước năm 2013, Hải quan tỉnh gặp phải một loạt những khó khăn, thách thức do các mặt hàng chủ yếu chiếm số thu lớn dự kiến sẽ giảm mạnh trong năm. Thứ nhất, về xuất khẩu than sẽ giảm khoảng 4 triệu tấn so năm 2012 ảnh hưởng trực tiếp đến số thu nộp NSNN qua địa bàn. Các khoáng sản khác cũng giảm mạnh do chính sách quản lý chặt chẽ, hạn chế xuất khẩu, khoáng sản theo Chỉ thị số 02 ngày 9-1-2012 của Thủ tướng Chính phủ tiếp tục có hiệu lực trong năm 2013. Công ty Dầu thực vật Cái Lân là một trong những doanh nghiệp đóng góp quan trọng vào kết quả thu ngân sách trên địa bàn tỉnh trong những năm gần đây.

Thực hiện thủ tục hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái.

Đây là công ty chuyên nhập khẩu dầu thô sau đó sản xuất thành dầu tinh chế và là doanh nghiệp duy nhất kinh doanh mặt hàng này từ trước năm 2012. Tuy nhiên, đến nay thị phần tiêu thụ của Công ty Dầu thực vật Cái Lân dần thu hẹp do nhiều đối thủ cạnh tranh từ nước ngoài xâm nhập thị trường Việt Nam, các doanh nghiệp này thực hiện nhập khẩu dầu tinh chế từ các nước ASEAN với mức thuế suất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt 0%. Do vậy, Công ty đã thực hiện chuyển đổi phương thức kinh doanh thay thế nguyên liệu nhập khẩu từ nước ngoài bằng nguyên liệu mua trong nước, đặc biệt đối với loại dầu đậu lành  100% nguyên liệu mua trong nước. Dự kiến số nộp NSNN năm 2013 của Công ty Dầu thực vật Cái Lân đạt khoảng gần 250 tỷ đồng, giảm khoảng 80 tỷ đồng so với năm 2012.  

Cộng với đó, theo thông tin từ Công ty Xăng đầu B12 từ tháng 7-2012, Kho ngoại quan Vân Phong chuyên chứa xăng dầu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam đã đi vào hoạt động với sức chứa khoảng 500.000m3. Mặt khác, tàu chở xăng dầu nhập khẩu tại Vân Phong của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam hiện nay đã hoạt động với sức chở đạt 100.000 tấn, chỉ duy nhất cập được cảng dầu tại tỉnh Khánh Hoà, tàu có tần suất hoạt động 20 ngày/chuyến. Sau khi làm xong thủ tục nhập khẩu tại Khánh Hoà, xăng dầu có thể bơm vào kho ngoại quan Vân Phong hoặc làm thủ tục nhập khẩu tại cảng để sau đó xăng dầu chở trên các tàu vận chuyển đến các kho trong nội địa. Như vậy, lượng xăng dầu nhập khẩu của Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam nhập khẩu qua cảng dầu B12 tại Quảng Ninh sẽ giảm ảnh hưởng rất lớn đến số thu của Hải quan Quảng Ninh.

Năm 2013, Việt Nam tiếp tục thực hiện các cam kết song phương, đa phương như WTO, ASEAN – Trung Quốc, ASEAN – Hàn Quốc, ASEAN – Nhật Bản… nên số thu NSNN qua địa bàn cũng chịu ảnh hưởng theo xu hướng giảm dần. Chính phủ tiếp tục tăng cường các biện pháp kiểm soát nhập khẩu, hạn chế nhập siêu. Tuy nhiên, bên cạnh những khó khăn thì ngành Hải quan cũng đang nỗ lực tận dụng những lợi thế, cơ hội để đảm bảo đạt chỉ tiêu thu ngân sách Nhà nước.

Hiện trên địa bàn tỉnh có nhiều dự án lớn đang triển khai sẽ nhập khẩu nhiều máy móc, thiết bị như: Nhà máy sản xuất sợi tại Khu công nghiệp Hải Yên (TP Móng Cái); Nhà máy nhiệt điện Mông Dương 1, 2 tại TP Cẩm Phả… Dự án cải tạo nâng cấp các tuyến đường từ Tiên Yên lên cửa khẩu Hoành Mô và Bắc Phong Sinh đã hoàn thành sẽ thu hút các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hoá qua khu vực này.  Bên cạnh sự tăng trưởng của các cửa khẩu đường bộ do hạ tầng cửa khẩu được nâng cấp thì các khoản thu từ hàng hoá nhập khẩu làm thủ tục qua các cảng biển tại Quảng Ninh (Hòn Gai, Cẩm Phả, Cái Lân) theo dự kiến cũng tăng khoảng 7% so với năm 2012. Nguyên nhân là do Công ty TNHH MTV Cảng container quốc tế Cái Lân đi vào vận hành khai thác cầu tàu số 2, 3, 4 cảng Cái Lân dẫn đến nâng cao năng lực bốc xếp hàng hoá tăng, thời gian giải phóng tàu nhanh, thu hút các doanh nghiệp đến làm thủ tục qua cảng ngày một nhiều.

Đặc biệt, để đạt được chỉ tiêu thu ngân sách, ngành Hải quan đang mở rộng thực hiện Đề án phối hợp thu nộp ngân sách và bảo lãnh thuế bằng phương thức điện tử qua hệ thống Ngân hàng thương mại. Tập trung xử lý nợ đọng thuế, phối hợp tốt với các cơ quan chức năng  trong công tác đôn đốc thu hồi nợ đọng thuế, phân loại, lập danh sách các doanh nghiệp có độ rủi ro cao, phân loại nợ thuế để quản lý chặt chẽ theo từng loại nợ; nâng cao trách nhiệm trong việc xử lý, thu hồi nợ gắn trách nhiệm của cán bộ, công chức…

Bằng những giải pháp cụ thể và những nỗ lực ngay từ đầu năm 2013, Hải quan Quảng Ninh quyết tâm giữ vị trí là một trong những Cục Hải quan địa phương dẫn đầu về số thu ngân sách.

Lê Hải