Tốc độ cao tạo chuyển biến lớn

Những năm gần đây, ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng với các địa phương đã mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, bước đầu đã mang lại hiệu quả cao. Việc thực hiện cơ giới hoá trong các khâu của sản xuất nông nghiệp đã được ngành cùng với các địa phương đặc biệt quan tâm.

Hiện nay, toàn tỉnh có hơn 18.500 máy móc, công cụ phục vụ sản xuất nông nghiệp, tổng kinh phí đầu tư hơn 140 tỷ đồng, đáp ứng được từ 62-63% diện tích gieo trồng hàng năm. Việc ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất chủ yếu tập trung vào các khâu làm đất, thu hoạch, xay xát và một số ít chế biến. Trong đó có 6.053 máy làm đất các loại với tổng công suất 51.503 mã lực; 2.237 máy tuốt đập, 2.750 máy xay xát (đáp ứng trên 90% nhu cầu sản xuất); 660 máy gieo xạ (đáp ứng khoảng 30,23% diện tích); 73 máy gặt rải hàng, 20 máy gặt đập liên hợp. Theo đánh giá của ngành chức năng, hiện nay việc đầu tư cho cơ giới hoá trong các khâu sản xuất nông nghiệp vẫn chủ yếu từ nguồn kinh phí do nông dân tự đầu tư với hơn 90% tổng kinh phí  và việc đầu tư máy móc mới chỉ tập trung chủ yếu ở khâu làm đất và thu hoạch.
Trong khâu làm đất, hiện toàn tỉnh có trên 5.156 máy làm đất các loại, với tổng công suất máy 45.454HP, trong đó máy có công suất nhỏ 6-10HP 32.100 cái (chiếm 70,6%), máy có công suất 12-25HP cái 13.354 cái (chiếm 29,4%). Hầu hết, các loại máy này đều nhập khẩu từ Trung Quốc, một số ít sản xuất trong nước và nhập khẩu của Nhật Bản, Hàn Quốc (chủ yếu là máy đã qua sử dụng). Với tổng diện tích gieo trồng cả năm khoảng trên 70.000ha, mức độ cơ giới hoá trong khâu làm đất ước đạt khoảng 65-70%, cao nhất là Đông Triều với 85% diện tích.

Máy tuốt đập liên hợp loại nhỏ được nông dân xã Hưng Đạo (Đông Triều) sử dụng trong thu hoạch lúa.

Trong khâu thu hoạch, chủ yếu là thu hoạch lúa, hiện toàn tỉnh có 22 máy gặt đập liên hợp với tổng công suất 18-24HP (riêng ở Đông Triều 17 máy gặt đập liên hợp), 54 máy gặt rải hàng… Đối với khâu này, máy móc chỉ mới đảm nhận được khoảng 20% diện tích trong khâu thu hoạch, số diện tích còn lại phải thu hoạch bằng phương pháp thủ công truyền thống gây thất thoát và khó khăn rất lớn cho người nông dân nhất là vào thời điểm thu hoạch tập trung, số lượng nhân công thiếu, giá thuê cao, thời tiết không thuận lợi. Công việc tuốt, xay xát lúa cơ bản đã được cơ giới hoá với 1.855 máy tuốt đập, 1.995 máy xay xát, khả năng đáp ứng đạt trên 90% nhu cầu sản xuất.

Việc ứng dụng cơ giới, công cụ trong các khâu gieo trồng, chăm sóc bước đầu có sự quan tâm đầu tư đáng kể, sử dụng công cụ gieo thẳng hàng trong trồng lúa 480 cái (diện tích gieo thẳng khoảng 30-40% diện tích). Đối với thuỷ sản, hiện có khoảng 4.770ha diện tích nuôi tôm thâm canh và bán thâm canh có sử dụng máy quạt nước, trung bình 7 đến 8 máy với công suất 14-16HP/ha; một số mô hình máy chế biến thức ăn tổng hợp cho cá, tự động hoá cho ăn trong nuôi thuỷ sản, máy tời, thu lưới trong khai thác thuỷ sản bước đầu được nghiên cứu, ứng dụng đạt hiệu quả.

Việc ứng dụng cơ giới hoá trong các khâu sản xuất không những đã giảm sức lao động, chi phí sản xuất cho bà con nông dân mà qua đó đã nâng cao năng suất, sản lượng cây trồng, vật nuôi. Đặc biệt, từ năm 2010 trở lại đây, nhiều chương trình hỗ trợ máy nông cụ do Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư tỉnh triển khai thực hiện tại các địa phương đã hỗ trợ kinh phí cho bà con nông dân hàng trăm máy gặt đập liên hợp, máy làm đất liên hoàn và được các công ty sản xuất, cung cấp thiết bị trình diễn ngay trên đồng ruộng đã tạo điều kiện cho các địa phương có điều kiện mở rộng quy mô của việc ứng dụng máy móc trong sản xuất.

Cùng với đó, tháng 10-2010, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 63/2010/QĐ-TTg về chính sách hỗ trợ nhằm tổn thất sau thu hoạch đối với nông sản, thuỷ sản; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Nhà nước đã có Thông tư hướng dẫn về chính sách hỗ trợ lãi suất đối với tổ chức, cá nhân, hộ gia đình mua các loại máy móc, thiết bị dùng trong khâu làm đất, gieo cấy, chăm sóc, thu hoạch lúa, ngô, sản xuất giống nuôi trồng, khai thác thuỷ sản… bước đầu đã đẩy mạnh việc ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, cũng theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, hiện nay chính sách hỗ trợ nông dân trong việc đẩy mạnh ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất còn hạn chế. Sự hỗ trợ của Nhà nước trong việc ứng dụng cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp hầu hết đều thông qua kênh hỗ trợ từ các chương trình khuyến nông và mới chỉ dừng lại ở mức độ trình diễn các mô hình, hỗ trợ một phần kinh phí nên số lượng nông dân được hưởng lợi từ các mô hình còn hạn chế.

Ông Nguyễn Trung Thành, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông – Khuyến ngư Quảng Ninh cho biết: Tốc độ cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh những năm gần đây tương đối cao. Bước đầu đã tạo sự chuyển biến lớn trong sản xuất, góp phần giảm sức lao động, tăng năng suất, sản lượng cây trồng. Tuy nhiên, việc ứng dụng cơ giới hoá nhằm hiện đại hoá trong sản xuất nông nghiệp ở tỉnh ta còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế, trong đó phải kể đến việc thiếu sự đầu tư mang tính chất tập trung, trọng điểm và đồng bộ; chưa quy hoạch vùng sản xuất chuyên canh, thâm canh theo hướng công nghiệp, chưa có sự chỉ đạo thống nhất trong công tác thời vụ, dồn điền, đổi thửa. Cơ chế chính sách thu hút, khuyến khích đầu tư cho nông nghiệp nói chung, sản xuất, kinh doanh, sử dụng máy nông nghiệp nói riêng còn nhiều bất cập…

Để khắc phục những hạn chế này, ngành Nông nghiệp đã xây dựng đề án cơ giới hoá trong sản xuất nông nghiệp giai đoạn 2011-2015, định hướng đến năm 2020 và có cơ chế hỗ trợ cho chương trình cơ giới hoá đồng bộ (thuỷ lợi, làm đất, gieo sạ, chăm sóc, thu hoạch…). Đây sẽ là cơ sở, động lực đẩy nhanh việc ứng dụng máy móc trong sản xuất, thực hiện hiệu quả mô hình cánh đồng mẫu lớn gieo cấy tập trung, cùng trà, giống và các biện pháp kỹ thuật, góp phần thúc đẩy sự phát triển nông nghiệp; đẩy nhanh tiến trình xây dựng nông thôn mới.

Hữu Việt