Kiểm soát chặt trái cây nhập khẩu

Sau khi Bộ NN-PTNT công bố phát hiện thêm 4 mẫu trái cây nhập từ Trung Quốc có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép, PV Báo SGGP đã có mặt tại các cửa khẩu lớn ở Lạng Sơn và Quảng Ninh để thấy tận mắt hoạt động kiểm soát nông sản, trái cây nhập khẩu vào Việt Nam.

Cán bộ kiểm dịch Trạm kiểm dịch thực vật cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) kiểm tra chất lượng mẫu trái cây Trung Quốc nhập vào Việt Nam. Ảnh: Văn Phúc

Tăng tần suất kiểm tra lên 30%

Tại cửa khẩu Móng Cái (Quảng Ninh), ông Nguyễn Trung Hà, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 1 kiêm Trạm trưởng Trạm kiểm dịch thực vật Móng Cái cho biết, do cung đường vận chuyển xa, đi lại khó khăn nên gần chục năm nay, cửa ngõ Móng Cái hầu như không có trái cây nhập khẩu, chỉ nhập hạt dưa Trung Quốc. Tổng lượng nông sản nhập ở đây chỉ khoảng 5%. Còn lại 95% là hàng tạm nhập tái xuất như vừng (mè), lạc (đậu phộïng) và tinh bột sắn (khoai mì) do các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu. "Những năm trước hạt dưa Trung Quốc nhập về rất nhiều nhưng hiện nay mỗi tuần chỉ có chừng 1-2 xe. Qua kiểm tra tại cửa khẩu thì hạt dưa Trung Quốc đều ở dạng hạt thô phơi khô, rồi đưa vào sâu nội địa, thậm chí vào tận TPHCM mới đem nhuộm màu, rang tẩm thêm phụ gia" – trạm trưởng kiểm dịch cửa khẩu Móng Cái nói.

Tuy nhiên, ở cửa ngõ Lạng Sơn, hoạt động xuất nhập khẩu trái cây, nông sản lại đa dạng và sôi động hơn hẳn. Tại đây, vào sáng và chiều đều có hàng chục lượt xe tải hoặc container chở trái cây từ bên kia biên giới sang. Bà Nguyễn Thị Hà, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 7 cho biết, thời điểm hiện nay nhập khẩu qua đây đang có táo, lê, cam, quýt, dưa vàng, dưa hấu. Ngoài trái cây ra còn có tỏi, gừng, hành khô, hành tây, đậu xanh, đậu đen, khoai tây, cà rốt… Bà Hà chia sẻ, gần đây cơ quan kiểm dịch đã phát hiện được mẫu khoai tây Trung Quốc nhập vào nước ta có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép, song rất may là ở cửa khẩu Tân Thanh không có lô khoai tây nào vi phạm. Dẫu vậy, trong quá trình kiểm tra kiểm soát, trạm kiểm dịch ở Tân Thanh đã phát hiện một mẫu mận có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép.

Song Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 7 khẳng định: "Sau khi liên tục phát hiện các mẫu trái cây có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, để kiểm soát chặt chẽ hơn, chúng tôi đang được chỉ đạo tăng cường tần suất kiểm tra đối với tất cả các loại trái cây, nông sản nhập khẩu lên mức 30%, trước đó chỉ có 10% theo quy định". Bà Hà cũng cho biết thêm, nhờ tăng cường kiểm tra, kiểm soát nên đã phát hiện có 10% sản lượng trái cây nhập khẩu đi qua Tân Thanh có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, rất may là đều dưới ngưỡng cho phép nên vẫn được coi là an toàn. Hiện nay, Trạm kiểm dịch Tân Thanh cũng đã được trang bị hơn 50 bộ "test kit" đặt ngay tại cửa khẩu để kiểm tra nhanh các mẫu hàng.

Theo bà Hà, cũng không loại trừ các mẫu trái cây độc hại sẽ đi qua đây, vì vậy cán bộ của trạm đang phải nỗ lực ngày đêm kiểm tra để phát hiện và ngăn chặn các lô hàng không đảm bảo. Qua phương pháp kiểm tra nhanh, phát hiện mẫu hàng nào có dư lượng hoặc dịch hại là chúng tôi thông báo ngay về Hà Nội để xử lý. Ngoài ra, mỗi lần phát hiện, Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 7 cũng thông báo ngay cho Cục Kiểm định kiểm nghiệm Bằng Tường – Quảng Tây (Trung Quốc) để yêu cầu họ kiểm soát doanh nghiệp, chất lượng trái cây xuất khẩu. 

Còn Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Tân Thanh, ông Nguyễn Văn Chương cho biết, theo quy trình thì để được thông quan, các doanh nghiệp nhập trái cây bắt buộc phải làm thủ tục kiểm dịch thực vật, đảm bảo an toàn, không có "mầm bệnh", dịch hại cũng như hóa chất độc hại, phía hải quan mới cho lô hàng đi vào Việt Nam. Nếu phát hiện lô hàng nào không đảm bảo là hải quan giữ lại ngay, bắt buộc tái xuất.

Không ăn trái cây trái vụ

Theo thống kê của hải quan, mỗi ngày có trên 100 xe tải chở trên 1.000 tấn trái cây từ Trung Quốc vào Việt Nam qua cửa khẩu Tân Thanh. So với năm trước, tổng lượng trái cây, nông sản nhập vào nội địa đã giảm chừng 30% do mức chi tiêu trong nước sụt giảm, nhiều người dân đang lo ngại, tẩy chay trái cây Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Chương nói rằng, thời điểm từ nay tới Tết Nguyên đán sắp tới mới là mùa vụ nhập khẩu nông sản.

Liên quan tới lô mận nhập khẩu qua cửa khẩu Tân Thanh bị cơ quan kiểm dịch phát hiện có chứa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức tối đa cho phép, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 7 cho biết, hiện nay không phải là mùa thu hoạch mận của Trung Quốc. Cũng như Việt Nam, mùa thu hoạch mận là vào tháng 4 và 5. Tuy nhiên, thời điểm đó, mận của Việt Nam bán trên thị trường rất nhiều nên mận Trung Quốc không thể sang cạnh tranh được. Nhưng do các doanh nghiệp của Trung Quốc có các kho lạnh bảo quản ngay tại vùng trồng, nên họ có thể lưu giữ mận từ tháng 4, 5 cho tới tháng 8-9 mới đưa ra tiêu thụ. "Thực ra mận Trung Quốc cũng không ngon bằng mận Việt Nam, nhưng do quả to, bóng đẹp nên nhiều người dân thích mua" – bà Hà nói. Từ đầu tháng 8 đến giữa tháng 9-2012, tổng lượng mận nhập qua cửa khẩu Tân Thanh là 42 tấn. Đây là loại mận được trồng ở vùng Sơn Tây thuộc Vân Nam (Trung Quốc). 

Vì vậy, bằng kinh nghiệm của người nhiều năm làm công tác kiểm dịch thực vật ở cửa khẩu, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm dịch thực vật vùng 7 nói rằng, để phòng các nguy cơ rủi ro, người tiêu dùng không nên ăn các loại trái cây trái vụ. "Vào mùa thu hoạch chính vụ thì kể cả rau xanh, trái cây Trung Quốc đều rất an toàn, nhưng trái vụ thì không tránh khỏi nguy cơ vì họ phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, chất bảo quản để giữ năng suất, bảo quản được lâu dài". Chẳng hạn như thời điểm hiện nay, táo đỏ Trung Quốc (còn gọi là táo Fuji) vào chính vụ thu hoạch và kéo dài tới đầu năm sau, nên đang nhập sang Việt Nam rất nhiều và cơ quan kiểm dịch không hề phát hiện có chứa dư lượng chất độc hại. Tuy nhiên hiện nay, Trung Quốc có thể xuất khẩu các loại táo, lê, cam, quýt… sang nước ta quanh năm, mà vụ trồng của họ thì chỉ một vụ, nên vào thời điểm trái vụ, nguy cơ lạm dụng hóa chất bảo vệ thực vật, bảo quản là khó tránh khỏi.

Văn Phúc Hậu