Buôn lậu gà giống hoành hành, vaccin bị vô hiệu hóa

Gà nhập lậu chứa chủng virus với độc lực mạnh hơn, khả năng lây sang người cao hơn và tỷ lệ gây tử vong cũng cao hơn. Những thông tin này được Cục Thú y (Bộ NNPTNT) cảnh báo ngay từ đầu năm.

Vaccin vô hiệu với chủng virus cúm gia cầm mới

Trao đổi với chúng tôi, Quyền Cục trưởng Thú y, ông Hoàng Văn Năm cho biết, loại virus H5N1 mới xuất hiện, tuy vẫn thuộc nhánh cũ, nhưng đã có sự khác biệt với những virus cả ở nhóm A và B gây bệnh ở Việt Nam năm 2011. Còn theo PGS-TS Tô Long Thành, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán thú y Trung ương, tuy mới xuất hiện từ tháng 7, nhưng nhóm virus này đã lan rất nhanh và rộng suốt một dải từ phía Bắc vào miền Trung. Theo các chuyên gia, nhóm virus này có khả năng khiến dịch cúm gia cầm tiếp tục lan rộng trong thời gian tới và chủng virus này có khả năng gây chết người cao hơn các chủng cũ.

Gà lậu mang chủng virus mới nguy hiểm đang ồ ạt tràn vào nội địa.

Điều đáng lo ngại là chủng virus mới này đã xuất hiện và lan nhanh ở Trung Quốc từ đầu năm và vaccin chúng ta đang sử dụng không có tác dụng chống lại chúng. Theo PGS-TS Nguyễn Trần Hiển, Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, với nhóm cũ, vaccin cúm tiêm cho gia cầm chỉ đáp ứng 75%, sự biến đổi virus H5N1 ở gia cầm, trong khi chưa có vaccin phòng bệnh đang làm tăng nguy cơ virus biến chủng lây từ người sang người. Trong khi đó, theo Cục Thú y, hiện cả nước còn 7 tỉnh có dịch cúm gia cầm với số gia cầm chết, tiêu hủy lên đến hơn 180.000 con.

Tuy nhiên, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi Nguyễn Thanh Sơn lo ngại, nhánh virus mới có thể từ nguồn gà loại thải Trung Quốc, nhất là gà giống nhập lậu vào Việt Nam trong thời gian qua. Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Diệp Kỉnh Tần đánh giá: "Hiện tình hình dịch bệnh vẫn diễn biến phức tạp ở khu vực miền Bắc trở vào miền Trung. Cách đây 2 tháng, có một loại virus mới (nhóm C) xuất hiện ở Trung Quốc, gây ra dịch cúm gia cầm với khả năng gây chết người rất cao và đang có nguy cơ xâm nhập vào Việt Nam".

Gà lậu ồ ạt tràn vào nước ta qua địa bàn tỉnh Quảng Ninh

Trong khi virus cúm gia cầm mới với những nguy cơ cao lây bệnh cho người và tỷ lệ tử vong cao đang hoành hành, tình trạng nhập lậu gia cầm (nguyên nhân chính phát tán chủng virus nguy hiểm trên) vẫn chưa được kiểm soát.

Mới đây nhất, cuối tháng 9, Đội kiểm soát Hải quan số 2 trong một đêm đã tổ chức mật phục, bắt quả tang tới 4 vụ chở gà lậu từ biên giới về xuôi. Điều đáng nói là cả 4 vụ đều là buôn lậu gà giống.

Vụ thứ nhất là xe tải BKS 17K-5035 chở 15.000 con gà giống dưới 5 ngày tuổi của Trung Quốc (không có hóa đơn, giấy tờ chứng minh nguồn gốc), hướng Móng Cái về dốc Đèo Bụt (TP Hạ Long) vào lúc 2h sáng. Khoảng 30 phút sau, ở khu vực Cầu Trắng, cán bộ Đội kiểm soát Hải quan số 2 lại bắt quả tang ôtô mang BKS 34C-01439 chở 15.000 gà giống lậu của Trung Quốc. 5h sáng cùng ngày, tại dốc Đèo Bụt, lực lượng kiểm soát hải quan bắt gặp ôtô BKS 15C-01980 đang chở 14.000 con gà giống nhập từ Trung Quốc vào TP Móng Cái rồi chở về xuôi, nhưng chủ xe là Phạm Văn Bằng, ở xã Hải Đông (TP Móng Cái) không trình xuất được bất cứ loại hóa đơn, chứng từ nào chứng minh nguồn gốc nhập khẩu hợp pháp…

Theo cán bộ Đội kiểm soát Hải quan số 2, từ 1-2 năm nay, do bị kiểm soát nghiêm ngặt tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) nên các đầu nậu đã chuyển hướng qua địa bàn TP Móng Cái (Quảng Ninh). Ông Vương Trọng Dũng, Đội trưởng Đội kiểm soát hải quan – Trạm Kiểm soát liên hợp Dân Tiến (TP Móng Cái) đã lý giải: "Hiện nay, gà Trung Quốc đưa vào TP Móng Cái, dù trọng lượng nặng 1,5-2kg/con cũng chỉ bán đổ xô với giá 100.000 đồng/con, trong khi để mua gà ta, thì phải bỏ ra 180.000-200.000 đồng/con.

Do mức chênh lệch quá lớn như thế, nên các đầu nậu vẫn cứ lao vào buôn gà lậu về Việt Nam tiêu thụ". Cũng vì hám rẻ, từ khoảng tháng 5 đến nay, các đầu nậu còn thi nhau nhập lậu cả gà con (gà giống) của Trung Quốc về Việt Nam. Gà giống của Trung Quốc bán rất rẻ, chỉ tầm 4.000 đồng/con nhưng khi đưa vào nội địa thì các đầu nậu có thể bán như gà ta với giá 7.000-8.000 đồng/con, thậm chí còn được giá 10.000 đồng/con.

Theo ông Phạm Văn Tính, Trạm trưởng Trạm Kiểm soát liên hợp Dân Tiến, chỉ trong tháng 8 và nửa đầu tháng 9/2012, lực lượng liên ngành tại đây đã bắt quả tang 11 vụ vận chuyển và tịch thu 1.300kg gà thịt, 69.000 con gà giống nhập lậu từ Trung Quốc.

Cách hiệu quả nhất để bảo vệ đàn gia cầm hiện nay, trong điều kiện dịch cúm gia cầm đang bùng phát mà vaccin hết, chủng virus mới lại xuất hiện, vẫn là phát hiện, khoanh vùng dịch. Ông Văn Đăng Kỳ, Trưởng phòng Vệ sinh dịch tễ – Cục Thú y cho rằng, giai đoạn chuyển mùa này rất thuận lợi cho virus cúm gia cầm phát triển, vì vậy các địa phương cần theo dõi sát sao để phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh. Đồng thời trong khi chưa có vaccin phòng ngừa hiệu quả cần ngăn chặn, kiểm soát được tình hình nhập lậu gia cầm qua biên giới để hạn chế mầm bệnh phát tán, gây khó khăn cho công tác quản lý, dập dịch