Nhiều đơn vị thực hiện chưa nghiêm

Công tác bảo vệ môi trường tại các đơn vị sản xuất điện, xi măng thời gian qua đã được quan tâm đầu tư. Mặc dù vậy, trong quá trình vận hành sản xuất, nhiều đơn vị chưa thực hiện nghiêm túc các quy định về bảo vệ môi trường.

Hiện nay trên địa bàn tỉnh có 4 nhà máy sản xuất xi măng gồm: Cẩm Phả, Hạ Long, Thăng Long và Lam Thạch với tổng công suất thiết kế 7,55 triệu tấn/năm và 4 nhà máy nhiệt điện: Uông Bí, Cẩm Phả, Quảng Ninh, Mạo Khê. Theo kết quả kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường thì hầu hết các nhà máy xi măng, nhiệt điện đều có báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hoặc đề án bảo vệ môi trường được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Tất cả các nhà máy đã đầu tư hệ thống lọc bụi tĩnh điện; đăng ký và được Sở Tài nguyên và Môi trường thẩm tra, cấp sổ đăng ký chủ nguồn thải chất thải nguy hại. Đơn cử như Công ty CP Nhiệt điện Quảng Ninh đã thiết kế hệ thống xử lý nước thải đảm bảo đạt tiêu chuẩn cho phép của Việt Nam trước khi thải ra môi trường. Theo thiết kế hệ thống xử lý chất thải của Nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh có khả năng xử lý 104,7m3/h. Đồng thời thiết kế 3 hệ thống xử lý khí thải gồm: hệ thống lọc bụi tĩnh điện, hệ thống khử lưu huỳnh, hệ thống ống khói. Đây là các thiết bị được thiết kế theo công nghệ hiện đại đảm bảo chất lượng khí thải trong giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn Việt Nam. 

Khói thải ra môi trường tại Nhà máy Xi măng Thăng Long (ảnh chụp ngày 5-10-2012)

Đối với Công ty CP Xi măng Cẩm Phả hiện đã có các thủ tục pháp lý liên quan đến công tác bảo vệ môi trường do cấp có thẩm quyền phê duyệt cùng các hợp đồng mua bán, thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại, rác thải sinh hoạt. Ngoài ra Công ty cũng đã thực hiện quan trắc định kỳ 3 tháng/lần tại nhà máy và 6 tháng/lần tại các khu vực mỏ đá vôi Quang Hanh, mỏ sét Hà Chanh và cảng xuất nhập của Công ty bằng hệ thống giám sát nồng độ bụi nội bộ. Đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải và một số ao lắng; 67 thiết bị lọc bụi tĩnh điện, lọc bụi túi với công suất gần 400m3/h cho ống khói chính của nhà máy.

Có thể thấy, hầu hết các đơn vị sản xuất điện, xi măng đều đã triển khai thực hiện công tác bảo vệ môi trường theo báo cáo ĐTM. Tuy nhiên, trên thực tế trong quá trình hoạt động một số nhà máy xi măng, nhiệt điện còn thải khói, bụi tại một số thời điểm ra ngoài môi trường. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do sự cố ngoài ý muốn như mất điện, hỏng hóc thiết bị. Mặt khác, do tay nghề lắp đặt của công nhân không cao làm chậm tiến độ, kéo dài thời gian vận hành thử nghiệm và tại các thời điểm sau khi mất điện 5-10 phút và thời gian đốt lại lò, hệ thống lọc bụi không hoạt động dẫn tới việc phát tán khói bụi ra môi trường… Đó là trường hợp Nhà máy Xi măng Lam Thạch I (Công ty Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh) được đưa vào vận hành từ năm 1997, thiết bị cũ, mỗi khi xảy ra sự cố đều phát sinh một lượng bụi rất lớn phát tán vào môi trường xung quanh, gây ô nhiễm môi trường. Đáng bàn các kết quả quan trắc hiện có đều do nhà máy thuê các đơn vị tư vấn thực hiện 4 lần/năm. Đây là kết quả chưa thật khách quan do chưa phản ánh được chất lượng môi trường liên tục mà chỉ phản ánh tại thời điểm quan trắc. Đặc biệt, trong năm 2011 đã xảy ra các sự cố đối với hệ thống lọc bụi của Nhà máy Xi măng Lam Thạch II và hệ thống rót clinker các nhà máy xi măng Thăng Long, Hạ Long gây ảnh hưởng lớn tới môi trường và cuộc sống của người dân sống quanh khu vực. Theo kết quả kiểm tra của Sở Tài nguyên và Môi trường trong thời gian từ năm 2010 đến tháng 7 năm 2012, Thanh tra Sở đã tiến hành 6 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động sản xuất xi măng, nhiệt điện, qua thanh kiểm tra đã phát hiện nhiều vi phạm trong công tác bảo vệ môi trường tại các đơn vị. Thanh tra Sở ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính, báo cáo UBND tỉnh xử phạt vi phạm hành chính đối với những trường hợp vượt thẩm quyền với tổng số 4 đơn vị vi phạm, số tiền phạt 188 triệu đồng. Bên cạnh đó, đã kiến nghị UBND tỉnh dừng hoạt động rót clinker của Công ty CP Xi măng Thăng Long do việc gây sự cố bục vỡ ống rót clinker, chậm khắc phục.

Trước thực tế trên cho thấy công tác bảo vệ môi trường ở các đơn vị sản xuất điện, xi măng vẫn còn nhiều tồn tại, bất cập. Đây không chỉ là vấn đề công nghệ mà còn là ý thức của mỗi doanh nghiệp trong việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, các ngành chức năng cũng cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực bảo vệ môi trường.

Trang Thu