Mảng phim khoa học thực sự rất cần thiết trong xã hội đương đại, nhất là trong bối cảnh tồn tại hàng loạt vấn đề về môi trường, vệ sinh nguồn nước, vệ sinh thực phẩm… Tuy nhiên, các nhà làm phim VN thường ít chú tâm cho mảng phim khoa học và thực tế ngay một số phim gọi là phim khoa học hiện nay cũng chưa thật đúng với thể loại này. Phóng viên LĐ đã trao đổi với NSND Lương Đức – một đạo diễn nổi tiếng làm phim khoa học (ảnh).
´ Thưa ông, trong suy nghĩ của nhiều người vẫn có sự nhầm lẫn giữa phim tài liệu và phim khoa học, vậy thế nào là phim khoa học?
- Phim khoa học theo nhà lý luận phê bình điện ảnh Liên Xô (cũ) Avaxincốp: "Bất cứ phim nào khi khoa học là chủ thể của nó, thì được gọi là phim khoa học, còn chức năng cơ bản của nó là phổ biến kiến thức khoa học". Phim khoa học không phải là một nhánh của phim tài liệu như nhiều người lầm tưởng. Phim tài liệu giải quyết vấn đề nhận thức cho con người, với đặc trưng chủ yếu là tính chân thực và tư tưởng. Còn phim khoa học nâng cao kiến thức, mở mang trí tuệ, vừa có cảm xúc nghệ thuật vừa có tố chất của nhà khoa học. Nó hoàn toàn không phải là những bài giảng khô khan… Phim khoa học có quyền đóng diễn, sử dụng ngôn ngữ các loại hình nghệ thuật khác như phim tài liệu, phim hoạt hình… Tóm lại là dùng mọi phương tiện nghệ thuật để thể hiện chủ đề.
´ Thực tế là chúng ta đang thiếu những phim khoa học thường thức để phổ biến kiến thức cuộc sống?
- Đúng và không chỉ có thế. Vì phim khoa học có nhiều thể loại như phim khoa học thường thức (phổ cập) kiến thức cơ bản trong cuộc sống, phim khoa học ứng dụng, phim giáo khoa, phim phóng sự khoa học, phim khoa học nghệ thuật (người làm phim biến những khái niệm, nguyên lý, công thức… thành hình tượng nghệ thuật, thông qua hình tượng người xem rút ra những vấn đề hiểu biết nguyên lý về khoa học)… phim khoa học viễn tưởng, phim truyện khoa học… Như thế, chúng ta thiếu quá nhiều mảng phim khoa học.
´ Vì sao lại khan hiếm phim khoa học, thưa ông?
- Hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ đã ảnh hưởng không ít đến sự phát triển của phim khoa học. Những nhà làm phim khoa học VN hầu hết đều tự học, tự mày mò. Cơ sở vật chất kỹ thuật sản xuất phim khoa học hầu hết đều thô sơ, lạc hậu. Các cấp lãnh đạo còn ít quan tâm thể loại này, trong khi phim truyện là chủ lực, phim tài liệu khoa học là lính xung kích. Tuy nhiên, gần đây, phim khoa học ở truyền hình được mở rộng ra, trang thiết bị được đầu tư hơn, đã có thiết bị quay dưới nước, anh em trẻ có bằng cấp, chịu khó tìm tòi, vận dụng được nhiều phong cách làm phim quốc tế qua việc tham khảo các kênh Discovery, National Geographic Chanel… Một số phim khoa học 3D cũng đã được thực hiện. Dù vậy, nhìn chung phim khoa học VN vẫn thiếu và yếu.
´ Vậy giải pháp nào là đồng bộ, thưa ông?
- Phải tiến hành hàng loạt giải pháp. Từ chuyện đào tạo, rồi giải quyết chế độ, tiền lương, thù lao thỏa đáng làm phim khoa học. Một nhà làm phim khoa học đòi hỏi phải hội tụ đủ hai yếu tố: Nghệ sĩ và nhà khoa học. Phải vận dụng mô hình như các quốc gia, thành lập các trung tâm sản xuất phim khoa học độc lập, nhưng phải có sự bảo trợ của Nhà nước (từ mẫu giáo đến đại học đều cần phim khoa học, nhất là môn lịch sử). Hằng năm, Nhà nước có kinh phí đào tạo, Bộ GDĐT có giáo cụ trực quan, đặt hàng Trung tâm làm phim khoa học.
Hai trong số đặc điểm quan trọng của con người là lòng tham và tính tò mò (kể cả tham hiểu biết). Đó là cơ sở quan trọng cho sự phát triển của phim khoa học, điều đó cũng giải thích tại sao sau khi ra đời chỉ một thời gian ngắn, phim khoa học đã chiếm được sự chú ý của loài người.
- Xin trân trọng cảm ơn ông!
Theo Lao động
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét